Vendimi i Rusisë për të pezulluar pafundësisht pjesëmarrjen e saj në një marrëveshje për transportin e grurit përmes porteve të Ukrainës ka ringjallur shqetësimet mbi furnizimet globale të ushqimit, duke sjellë përsëri në qendër të vëmendjes kërcënimin e një krize ushqimore. Në të njëjtën kohë, çmimet e grurit dhe misrit tashmë po rriten.
Organizatat humanitare globale, Bashkimi Evropian, NATO dhe Kombet e Bashkuara i kanë bërë thirrje Moskës që të ndryshojë vendimin e saj, duke paralajmëruar se çdo reduktim i eksporteve nga Ukraina mund të ketë pasoja negative ndërkombëtarisht.
Marrëveshja midis Rusisë dhe Ukrainës u arrit në korrik me ndërmjetësimin e Kombeve të Bashkuara dhe Turqisë dhe kishte për qëllim shmangien e krizës ushqimore dhe uljen e kostos së ushqimit.
Sipas marrëveshjes, të gjitha anijet që vinin në dhe nga portet e Ukrainës monitoroheshin nga ekipe ndërkombëtare të përbërë nga zyrtarë nga Rusia, Ukraina, Turqia dhe OKB-ja.
“Rrezik” për të transportuar grurë përmes Detit të Zi, paralajmëron Kremlini
Rusia tha të hënën se do të ishte e rrezikshme për Ukrainën të vazhdonte eksportin e grurit përmes Detit të Zi tani që Moska ka pezulluar pjesëmarrjen e saj në marrëveshje.
“Në situatat kur Rusia thotë se është e pamundur të garantohet siguria e transportit në këto zona, një marrëveshje e tillë nuk është aspak e zbatueshme dhe merr një karakter tjetër, është shumë më e rrezikshme, e rrezikshme dhe pa garanci”, tha zëdhënësi Dmitry Peskov.
Peskov fajësoi përsëri veprimet e Ukrainës për ndalimin e marrëveshjes, ndërsa nuk pranoi të komentojë kur u pyet se çfarë, sipas pikëpamjes së Rusisë, duhet të ndodhë që marrëveshja të vazhdojë. Ai gjithashtu nuk shpjegoi pse transporti pa përfshirjen e Rusisë do të ishte i rrezikshëm.
Megjithatë, dymbëdhjetë anije lundruan nga portet e Ukrainës të hënën duke mbajtur një vëllim rekord ditor të produkteve bujqësore dy ditë pasi Rusia pezulloi pjesëmarrjen e saj në marrëveshjen për eksportin e grurit ukrainas nga portet e Detit të Zi, tha sot Kievi.
Rusia po ngrin marrëveshjen për të ushtruar presion ndërkombëtar, thonë analistët
Analistët thonë se Rusia e ka “ngrirë” marrëveshjen sepse ajo ka të bëjë kryesisht me humbjet e fundit në fushat e betejës të Ukrainës, të cilat e kanë dobësuar atë. Sipas analizës, forcat ruse po zgjedhin të përdorin eksportet e grurit si një “armë” përmes së cilës tani po lobojnë ndërkombëtarisht për të pranuar pozicionet ruse.
“Putinit i duhet leva pasi gjërat nuk po shkojnë mirë për të në fushat e betejës në Ukrainë, kështu që kërcënimi i një krize globale ushqimore tani duhet të shtohet përsëri në kutinë e mjeteve të shtrëngimit dhe shantazhit të Rusisë”, komentoi ai në Twitter Alexander Gabuev i Carnegie Endowment për paqen ndërkombëtare.
Por kjo taktikë mund t’i rezultojë kundër Kremlinit, paralajmëron Gabuev, sipas New York Times.
Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan tha të hënën se Ankaraja ishte e vendosur të përpiqej të mbante gjallë iniciativën. “Një e treta e grurit në botë prodhohet nga Rusia dhe Ukraina. Ju jeni dëshmitarët më të afërt të përpjekjeve tona për të ofruar grurë në vendet që përballen me kërcënimin e urisë”, tha Erdogan në një event në Stamboll.
Ukraina luan një rol kyç në tregun global të ushqimit. Sipas OKB-së, Ukraina normalisht furnizon botën me rreth 45 milionë tonë drithë çdo vit. Ajo renditet ndër pesë eksportuesit kryesorë globalë të elbit, misrit dhe grurit. Ai është gjithashtu eksportuesi më i madh i vajit të lulediellit, duke zënë 46% të eksporteve globale.
Në rrethana normale, Ukraina do të eksportonte rreth tre të katërtat e drithit që prodhon.
Paqëndrueshmëria në çmimet globale të drithërave
Vendimi i Rusisë për të pezulluar pjesëmarrjen e saj “shton paqëndrueshmëri të madhe në çmimet globale të grurit”, tha Tracey Allen, strategja bujqësore në JPMorgan Chase.
Furnizimet globale mbeten të ngushta pasi moti ekstrem ndikon në rendimentet e të korrave, sipas Allen. Ndërsa Shtetet e Bashkuara mund të rrisin pak eksportet e grurit, nuk do të jenë në gjendje të mbushin plotësisht boshllëkun nëse marrëveshja dështon, duke ndërprerë një burim kyç për vendet në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut.
E pyetur për të ardhmen e marrëveshjes, ajo theksoi se çmimet e grurit dhe misrit do të mbahen të larta, tha Allen, sipas CNN.
